Vitamin B12 je jedan od najspornijih članova porodice vitamina B-kompleksa. On je neobičan po svom poreklu. Dok se većina vitamina mogu naći u velikom broju biljaka i životinja, B12 ne proizvode biljne i životinjske vrste, i jedini izvor ovog vitamina su mali mokroorganizmi poput bakterija, kvasnih gljivica, plesni i alge.
Vitamin B12 ima mnogo naziva, a to su: kobrinamid, kobinamid, kobamin, kobalamin, kidroksibalamin, auokobalamin, nitrokobalamin i td. Kvaka od ovih reči sadrži koren od reči kobalt, pošto je kobalt mineral, koji čini osnovu vitamina B12.
Vitamin B12 je takođe neobičan zbog toga što zavisi od materija, koja se nazivaju unutrašnji faktori, da bi se sintetisao i našao put od digestivnog trakta do ostalih delova tela.
Osnovne funkcije vitamina B12
- Formiranje crvenih krvnih zrnaca. Za sazrevanje crvenih krvih zrnaca potrebna je informacija, koja se dobija od molekula DNK. Bez prisustva vitamona B12 sinteza DNK nije pravilna i tako nedostaje neophodna informacija za stvaranje crvenih kvnih zrnaca;
- Razvoj nervnih ćelija. Ovojnica nervih ćelija, nazvana mijelin, formira se sa manje uspeha kada nema dovoljno vitamina B12. Uprkos tome što vitamin B12 nema direktnu funkciju u ovom procesu, dokazano je da ima efekta u smanjenju bolova i drugih simptoma različitih oboljenja nervog sistema;
- Druge uloge vitamina B12. Proteini (komponenta hranljivih namirnica, neophodna za rast i obnavljanje ćelija) zavise od vitamina B12 u delu pravilnog prolaska kroz organizam. Mnogo važnih komponenata proteina, nazvanih aminokiseline, postaju nedostupne za korišćenje bez vitamina B12.
Nedostatak vitamina B12
Stomačni problemi mogu da doprinesu gubitku vitamina B12 na dva načina. Prvo, nadražaj i upala želuca može da ometa ćelije zeluca u njihovoj funkciji. Kod nepravilnog funkcionisanja ćelija, može da se zaustavi proces proizvodnje materije, koja je neophodna za prijem vitamina B12, a upravo to je unutrašnji faktor. Drugi način vezan je za sekreciju kiselina u želucu.
Nedostatak želudačne kiseline - stanje nazvano hipohloridija, može da ometa prijem vitamina B12, pošto je veći deo količine vitamina B12 u hrani povezano sa proteinima, i želudačna kiselina je neophodna da bi se vitamin B12 oslobodio od proteina.
Kategorije lekova, koje mogu da smanje prijem vitamina B12 u organizmu su antibiotici, antikancerogeni lekovi, lekovi protiv grčeva, protiv gihta, lekovi za Parkinsonovu bolest, antipsihotici, kontraceptivne pilule, lekovi za smanjenje holesterola i zamene za kalijum.
Simptomi, koji su potencijalno vezani za deficit vitamina B12 uključuju: pojavu peruti, nervozu, smanjenje zgrušavanja krvi, podrhtavanje nogu, usporeni refleksi, depresija, pocrveneo i upaljen jezik, bledo lice, teško gutanje, umor, slabost srca, lupanje srca, problemi sa pamćenjem, menstrualni problemi, slab puls i drugi.
Predoziranje vitaminom B12
Preteramo veliki unos vitamina B12 može da dovede do pojave krvih ugrušaka, dijareje, svraba kože i ozbiljne alergijske reakcije. Kod pojave nekog od ovig simptoma, konsultujte se sa izabranim lekarom.
Korist od vitamina B12
Vitamin B12 može da pomogne u prevenciji i/ili lečenju sledećih oboljenja: alkoholizma, anemije, reumatoidnog artritisa, bronhijalne astme, arteroskleroze, raka, Kronove bolesti, dermatitisa, umora, leukemije, lupusa, multipleks skleroze, degeneracije nerava itd.
Izvori vitamina B12
Pošto vitamin B12 ne proizvode sve biljke i životinje, njegov sadržaj u biljkama i životinjama zavisi od njihove sposobnosti da čuvaju ovaj vitamin i njihove veze ka mikroorganizmima (kao bakterije u zemljištu). Zbog veće sposobnosti da zadrže vitamin B12, životinje sadrže više ovog vitamina u odnosu na biljke. Odlični izvori vitamina B12 su ograničeni na namirnice životinjskog porekla. U te namirnice spadaju vrsta kornjače i teleća džigerica.
Veoma dobar izvor vitamina B12 su meso od jelena, škampi, školjke, losos i goveđe meso. Morske biljke, kao što su mrke alge, modro-zelene alge, kvasne gljivice (kao pivski kvasac) i fermentisani biljni proizvodi (kao miso ili tofu) su najčešće upotrebljavani izvori vitamina B12.
Kao dodatak ishrani vitamin B12 najčešće se može naći u obliku cijanokobalamina.
Vitamin B12 koji je dobijen iz namirnica životinjskog porekla relativno se dobro čuva u većini načina pripreme hrane. Mogućnost rigoroznih vegetarijanskih dijeta da dostave odgovarajuću količinu vitamina B12 je sporan, uprkos povećanju dokaza u korist vegetarijanskog načina ishrane i njegove koristi u ishrani.
Komentari